به مناسبت ۱۲ آبان؛
بهمن علاءالدین، صدای ماندگار قوم بختیاری
۱۲ آبان سال ۸۵ بهمن علاءالدین، خواننده و هنرمند شهیر خوزستانی بار سفر بست و اکنون که ۱۳ سال از وفاتش گذشته صدای او به یک صدای ماندگار برای ایران، خوزستان و ایل بختیاری تبدیل شده است ؛
به گزارش پایگاه خبری آستاره نیوز و به نقل از ایرنا، به ندرت پیش می‌آید که یک خنیاگر به حدی در فرهنگ و رسوم یک قوم و ملت تأثیر بگذارد که برای همیشه در دل‌ها بماند اما بهمن علاءالدین به خوبیِ هرچه تمام‌تر این کار را انجام داد تا پس از گذشت ۱۳ سال از مرگ وی همچنان آثار هنری‌اش در دل‌ها و ذهن‌ها ماندگارباشد.
هرچند او تنها روایتگر بخشی از فرهنگ موسیقیایی بختیاریزبان‌ها بود ولی بدون شک نقشی بیش از یک خواننده بومی ایفا کرد و توانست یک زبان مشترک موسیقیایی بین لرهای بختیاری ایجاد کرده و موسیقی بختیاری را از زوال خارج کند و شاید به همین دلیل لقب ” مسعود بختیاری” را برایش برگزیدند.
مسعود بختیاری روز بیستم مهرماه سال ۱۳۱۹ در شهرستان مسجدسلیمان و در خانواده‌ای پرجمعیت، سنتی متولد شد، وی در سال ۱۳۲۴ به علت تغییر محل خدمت پدر خود که در آن زمان در شرکت نفت مسجد سلیمان مشغول خدمت بود، به همراه خانواده به شهرستان لالی نقل مکان کرد و در سال ۱۳۲۸ که اولین مدرسه ابتدایی به نام دبستان فردوسی» در این شهر راه‌اندازی شد تحصیل خود را آغاز و سال ۱۳۴۰ در دبیرستان امیر کبیر» مسجدسلیمان دوره تحصیلات دبیرستانی خود را به پایان رساند.
علاءالدین پس از اخذ دیپلم برای گذراندن خدمت سربازی به سپاه دانش رفت و به مدت ۲ سال در ایذه و باغملک به تدریس پرداخت و پس از آن جذب آموزش و پرورش شد و تا سال ۴۸ در همین مناطق به ریشه کنی بی‌سوادی اشتغال یافت.
کی‌منصور مقصودی درباره شروع فعالیت علاءالدین گفت: ظهور هنری مسعود بختیاری در زمانی موسوم به دوره رادیو در اوایل دهه پنجاه اتفاق افتاد و در همان زمان نیز اولین آلبوم وی با نام گل‌های کاغذی انتشار یافت، دحدر لچک ریالی” دومین آلبوم وی قبل از انقلاب بود.
این پژوهشگر تاریخ بختیاری ادامه می‌دهد: بعد از این آلبوم فعالیت حرفه‌ای مسعود بختیاری برای چند سال در سایه قرار گرفت تا اینکه در سال ۶۵ آلبوم مال‌کنون” از وی منتشر و با استقبال بی‌نظیر مردم روبرو شد.
لقب مسعود بختیاری از کجا آمد ؟
مقصودی درباره این لقب می‌گوید: بهمن علاءالدین موسیقی و آهنگ‌های خوانده شده توسط خود را متعلق به مردم می‌دانست و از بردن نام خود به عنوان خواننده آنها سرباز می‌زد.
وی افزود: پس از این موضوع، از طرف عوامل تهیه آلبوم تصمیم گرفته شد که برای آلبوم وی ” مسعود” را از نام مسعود شناسا یکی از دست‌اندرکاران تهیه آلبوم گرفته و پسوند بختیاری را از آن جهت که علاءالدین متعلق به قوم بختیاری بود در ادامه آن بیاورند، بدین گونه بود که نام مسعود بختیاری” برای تخلص بهمن علاءالدین برگزیده شد و آلبوم نخست نیز با همین نام روانه بازار شد و همچنان نیز با همبن اسم شناخته میشود.
این پژوهشگر تاریخ بختیاری در ادامه گفت: اولین کنسرت مسعود بختیاری در سال۱۳۷۹ در اهواز با استقبال بی‌نظیر مردم اجرا شد و پس از آن چند کنسرت در شهرهای ایذه، رامهرمز و شهرکرد نیز توسط علاءالدین و اعضای گروهش به اجرا درآمد.
وی از علاقه علاءالدین به محیط زیست به عنوان یکی از روحیاتش سخن گفت و تأکید کرد: مسعود بختیاری در تمام مقام‌های موسیقی بختیاری آثاری را خوانده است اما وقتی از وی خواسته شد در مقام شکار اشعاری را خوانش کند از این کار سر باز زد و شکار حیوانات و پرندگان را عملی غیر انسانی دانست، طبیعت گرایی در آثار زنده یا بهمن علاءالدین موج می‌زند، او پیش از آن که با مظاهر زندگی نوین ماشینی روبرو شود، شب و روزش در واژگانی چون مه (ماه)، افتو (آفتاب)، آستاره (ستاره)، کوگ (کبک)، اور (ابر)، بارون (باران)، تش (آتش)، کوه و غیره خلاصه می‌شد، به همین دلیل در غالب آوازهایش که معمولاً اشعارش را خود می‌سرود و طرح آوازی اش را به انجام می‌رساند، چنین واژگانی بسیارند.
مقصودی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: استاد محمد رضا شجریان به عنوان اسطوره موسیقی ایران در یک مصاحبه گفته بود که وقتی نیاز به آرامش دارد آهنگ‌های مسعود بختیاری را گوش می‌دهد و این خود گواهی بر بزرگی علاءالدین است.
سخن های رستم به نای و به رود، بگفتند بر پهلوانی سرود
پژوهشگر شاهنامه و یکی از هنرمندان بختیاری گفت: سرزمین نازش خیز ، رشک انگیز و حادثه خیز ایران سرزمین شور و شعور و حماسه و سرود بوده است و همواره بزرگانی در تاریخ فرهنگ و هنر به جهان معرفی کرده است، در این سرزمین چنانکه که خداوندگار سخن پارسی فردوسی بزرگ در شاهکار خرد و اندیشه گفته است هماره نوای خَش ابریشم و بربط و رباب و سنج و شیپور و گاودم و تبیره و جَرس و و کرنای به گوش رسیده و می‌رسد.
نوربخش احمدزاده قوم لر را یکی از کهن ترین اقوام ساکن فلات ایران دانست و تصریح کرد: قوم لر با موسیقی، خاطرات و مخاطرات بسیاری را پشت سر گذاشته است، در واقع ما بختیاری‌ها با موسیقی به دنیا می‌آییم ، زندگی می‌کنیم و با موسیقی به خاک سپرده می‌شویم.
وی تأکید کرد کرد: فرهنگِ یگانه و مشروطه خواهِ بختیاری، موسیقی را همیشه در تنگناها و بی‌کسی‌ها همراه خود داشته است و در واقع موسیقی جز جداناشدنی زندگی مردم بختیاری است.
چو بهمن فِتاد از کَهَر سر نگون، سرافکنده شد لاله‌ی واژگون
احمدزاده از زنده‌یاد بهمن علاءالدین به عنوان یکی از تاثیر گذارترین بزرگان موسیقی بختیاری نام برد و گفت: به نظر من او فردوسی شعر و موسیقی بختیاری است زیرا با هنر خود، جان تازه‌ای در کالبد موسیقی محلی بختیاری دمید.
وی افزود: مسعود بختیاری فریاد رسای مردم ایلش بود و در حفظ و انتقال فرهنگ بختیاری به نسل جدید بسیار اثر گذار و یگانه بوده است، کافیست به اشعار این هنرمند گوش فرا دهید تا تمام فرهنگ و رسوم ایل بختیاری را دریابید.
احمدزاده در ادامه گفت: بهمن علاءالدین که مردم ایل بختیاری اسم او را بدون لفظ آ” به معنای بزرگمرد بر زبان نمی‌آورند در کنار هنر به شغل آموزگاری مشغول بود و عاشق فرهنگی بود که در تمام آثارش به عینه مشاهده میشود.
احمدزاده ادامه داد: شوربختانه هیچگاه پهلوان زنده را عشق نیست و ما از بزرگان و نخبگان فرهنگی‌مان در زمان حیات یادی نکرده و نمی‌کنیم، هرچند استاد بهمن علاءالدین همیشه در تنهای خویش می‌نشست و برای مردمش می‌خواند، او هنر را برای مردم می‌دانست و به راستی هیچگاه از مردم انتطار تجلیل و سپاسگزاری نداشت، استاد برای هم‌گرایی مردمش می‌خواند و مردم را به شادی و دوستی دعوت می‌کرد .
بهمن علاءالدین در سال ۱۳۷۹ به شهرستان کرج نقل مکان نمود و پس از طی یک دوره بیماری کلیوی و عمل جراحی مثانه در صبحگاه روز جمعه، دوازدهم آبانماه ۱۳۸۵ ، پس از ۶۶ سال زندگی به علت نارسایی قلبی در بیمارستان” کسری” جهانشهر این شهر دار فانی را وداع گفت.
پیکر بهمن علاءالدین درجوار تربت برخی از هنرمندان برجسته ایران نظیر غلامحسین بنان، حبیب‌الله بدیعی، مرتضی حنانه، هوشنگ گلشیری و… در بقعه امامزاده طاهر کرج» به خاک سپرده شد، در سال ۹۱ یک بنای یادبود برای بهمن علاءالدین در کوهستان تاراز ساخته شد.
ایرنا